İkitərəfli münasibətlərin yaradılması haqqında məlumat

Litva Respublikası Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini tanıyan ilk ölkələrdən biridir (20 dekabr 1991-ci il). İki ölkə arasında diplomatik münasibətlər 1995-ci ilin noyabr ayının 27-də qurulub. 2007-ci ilin 3 aprel tarixində Litvanın Azərbaycanda, 6 sentyabr 2007-ci ildə isə Azərbaycanın Litvada səfirliyi açılıb.

İkitərəfli münasibətlərin müqavilə-hüquq bazası

Azərbaycan Respublikası ilə Litva Respublikası arasında 35 sənəd imzalanıb, 9 sənəd baxılmaqdadır. İmzalanmış mühüm sənədlər aşağıdakılardır:

1. “Azərbaycan Respublikası Prezidenti və Litva Respublikası Prezidentinin Birgə Bəyannaməsi”. Bakı, 8 iyun 2006-cı il.  Azərbaycan Respublikasının 276-IIIQ saylı, 10 aprel 2007-ci il tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.

2. “Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Litva Respublikası Hökuməti arasında sərmayələrin təşviqi və qorunması haqqında Saziş”. Bakı, 8 iyun 2006-cı il. Azərbaycan Respublikasının 277-IIIQ saylı, 10 aprel 2007-ci il tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.

3. “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin və Litva Respublikası Prezidentinin tərəfdaşlıq münasibətlərinin inkişafı haqqında Birgə Bəyannaməsi”. Vilnüs, 13 sentyabr 2007-ci il. Azərbaycan Respublikasının 496-IIIQ saylı, 7 dekabr 2007-ci il tarixli Qanunu ilə təsdiq edilmişdir.

4. Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Litva Respublikası Hökuməti arasında mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş. Vilnüs, 13 sentyabr 2007-ci il. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2510 saylı, 23 noyabr 2007-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir.

5. “Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Litva Respublikası Hökuməti arasında turizm sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş”. Vilnüs, 13 sentyabr 2007-ci il. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2510 saylı, 23 noyabr 2007-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir.

6. “Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Litva Respublikası Hökuməti arasında iqtisadiyyat, sənaye və enerji sahələrində əməkdaşlıq haqqında Saziş”. Bakı, 21 aprel 2008-ci il. Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2876 saylı, 20 iyun 2008-ci il tarixli Sərəncamı ilə təsdiq edilmişdir.

Əsas yüksək səviyyəli görüşlər

Azərbaycan ilə Litva arasında ikitərəfli münasibətlər dinamik inkişaf etməkdədir. Hər iki ölkə əlaqələrin inkişafında maraqlı olduqlarını nümayiş etdirirlər. Son illərdə iki dövlət arasında siyasi, iqtisadi və mədəni sahələrdə əlaqələr uğurla inkişaf edir və nəzərə çarpacaq dərəcədə fəallaşır.

Litva Respublikası Prezidenti Valdas Adamkusun 8-9 iyun 2006-cı il tarixlərində Azərbaycana rəsmi səfəri zamanı imzalanmış “Azərbaycan Respublikası Prezidenti və Litva Respublikası Prezidentinin Birgə Bəyannaməsi”, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Litvaya rəsmi səfəri zamanı 13 sentyabr 2007-ci ildə Vilnüsdə qəbul olunmuş “Azərbaycan Respublikası Prezidentinin və Litva Respublikası Prezidentinin tərəfdaşlıq münasibətlərinin inkişafı haqqında Birgə Bəyannaməsi”, o cümlədən 7 aprel 2009-cu il tarixində Bakıda imzalanmış “Azərbaycan Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi ilə Litva Respublikası Xarici İşlər Nazirliyi arasında siyasi dialoqun gücləndirilməsi və əməkdaşlıq haqqında Memorandum” ikitərəfli münasibətlərə əsaslı zəmin yaradan və əlaqələrimizi tənzimləyən əsas sənədlərdəndir.

Dövlət başçıları:

Hökumət başçıları:

Parlament sədrləri:

Nazirlər:

2011-ci ilin 8 aprel tarixində Azərbaycanın Milli Məclisində Azərbaycan-Litva parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu yaradılmışdır. Qrupun əvvəlki rəhbəri Fuad Muradov idi. 2015-ci il Parlament seçkilərindən sonra hazırki qrup rəhbəri Kamran Nəbizadədir. 2012-ci ilin 28 oktyabr tarixində yeni seçilmiş Litva Seymində 21 deputatdan ibarət Azərbaycanla parlamentlərarası əlaqələr üzrə qrup yaradılmışdır. 2015-ci ilin sonuna qrupun üzvlərinin sayı 51 nəfərə çatmışdır. Qrupun sədri Yuras Pojeladır.

2011-ci il 23-25 noyabr          Azərbaycan-Litva parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun sədri F.Muradovun səfəri

2013-cü il 18-19 sentyabr       Azərbaycan-Litva parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri F.Muradovun səfəri

2016-cı il 15-19 may             Azərbaycan-Litva parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupunun rəhbəri K.Nəbizadənin səfəri

İqtisadi əməkdaşlıq:

Azərbaycan Respublikası ilə Litva Respublikası arasında iqtisadi sahədə əlaqələr inkişaf etməkdədir. İki ölkə arasında sənaye və energetika, kənd təsərrüfatı, turizm, nəqliyyat, rabitə və informasiya texnologiyaları, gömrük sahəsində əməkdaşlıq mövcuddur.

Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti (ARDNŞ) Litvanın “Klaypedos Nafta” SC şirkəti ilə “Sarmatia” birgə müəssisəsi çərçivəsində uğurlu əməkdaşlıq edir. Azərbaycan Respublikasının “Teleradio” İB və Litva Respublikasının “Vigintos Elektronika”, “TV and Communication sistems” və “TERRA” şirkətləri arasında əməkdaşlıq edilir. Bundan əlavə, Litva Respublikasının dövlət qurumları Azərbaycanda həyata keçirilən Tvininq layihələrində iştirak edirlər.

2012-ci ildə Litva Respublikasının nəqliyyat və kommunikasiya naziri E.Masiulis, 2014-cü ildə Litvanın iqtisadiyyat naziri E.Qustas, energetika naziri Y.Neveroviç, nəqliyyat və kommunikasiya naziri R.Sinkevicüs  Azərbaycana işgüzar səfərlər etmişlər. Müxtəlif vaxtlarda iki ölkə arasında iqtisadi sahədə çoxsaylı görüşlər və biznes forumlar keçirilmişdir. Eyni zamanda Litva şirkətləri Azərbaycanda keçirilən sərgi və konfranslarda iştirak etmişlər.

Azərbaycan Respublikası Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən 2014-cü ildə Azərbaycan Respublikasının Litva Respublikası ilə ticarət dövriyyəsinin həcmi 30,4 mln. ABŞ dolları, o cümlədən idxalın həcmi 29,7 mln. ABŞ dolları, ixracın həcmi 0,7 mln. ABŞ dolları təşkil etmişdir. İdxalın əsas strukturunu mühərrik benzinləri, dərman vasitələri, poçt və aksiz markaları, mebel, süd məmulatları təşkil etmişdir. İxracın əsas strukturunu isə daxiliyanma mühərriklərində yanacaq və yağların süzülməsi üçün avadanlıqlar, sintetik parçalar, reaktiv mühərrik üçün kerosin yanacağı, meşə fındığı təşkil etmişdir.

Azərbaycan Respublikası ərazisində 12 Litva şirkəti qeydiyyatdan keçmişdir. Bu şirkətlər maşın və avadanlıqların təmiri, telekommunikasiya, proqram təminatı sahələrində fəaliyyət göstərirlər.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2876 saylı, 20 iyun 1908-ci il tarixli “Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Litva Respublikası Hökuməti arasında iqtisadiyyat, sənaye və enerji sahələrində əməkdaşlıq sahələrində Saziş”in icrasını və iki ölkə arasında əlaqələrin daha da genişləndirilməsini təmin etmək məqsədilə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 noyabr 1909-cu il tarixində imzaladığı 579 nömrəli Sərəncama əsasən iki ölkə arasında ikitərəfli əməkdaşlıq üzrə hökumətlərarası komissiyanın Azərbaycan tərəfindən tərkibi təsdiq edilmişdir. Azərbaycan tərəfindən komissiyanın həmsədri vergilər naziri F.Məmmədov təyin edilmişdir. Litva tərəfindən həmsədr xarici işlər naziri L.Linkyaviçüsdür. Komissiyanın 1-ci iclası 26 may 2010-cu il tarixində Vilnüsdə, 2-ci iclası 2 aprel 2012-ci il tarixində Bakıda və sonuncu 3-cü iclası 28 iyun 2013-cü ildə Vilnüs şəhərində və 4-cü iclası isə  22 oktyabr 2014-cü ildə Şəmkir şəhərində keçirilmişdir.

İkitərəfli əməkdaşlığın digər sahələri:

Azərbaycan Respublikası ilə Litva Respublikası arasında humanitar sahədə əməkdaşlıq inkişaf etməkdədir və iki ölkə arasında qarşılıqlı əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün böyük potensial mövcuddur.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci ilin 13-14 sentyabr tarixlərində Litva Respublikasına rəsmi səfəri çərçivəsində imzalanmış “Azərbaycan Respublikası Hökuməti və Litva Respublikası Hökuməti arasında mədəniyyət sahəsində əməkdaşlıq haqqında Saziş” və 12 iyul 2010-cu il tarixində Bakıda Heydər Əliyev Fondu ilə Litvanın Azərbaycandakı Səfirliyi arasında imzalanmış “Heydər Əliyev Fondu ilə Litvanın Azərbaycandakı Səfirliyi arasında humanitar sahədə əməkdaşlığa dair Anlaşma Memorandumu” iki ölkə arasında humanitar sahənin inkişafına böyük təkan vermişdir. Bu sənədlərdə ölkələr arasında mədəniyyətin bütün sahələrinin, o cümlədən elm, təhsil, gənclər, ictimai və qeyri hökumət təşkilatların inkişafı nəzərdə tutur.

Azərbaycan Respublikası və Litva Respublikası arasında dostluq əlaqələrinin inkişafında iki ölkənin təhsil sahəsində əməkdaşlığı xüsusi yer tutur. Azərbaycan və Litvanın öndə gedən ali təhsil və elm müəssisələri arasında birbaşa əlaqələr yaradılmışdır. Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında Təhsil üzrə Komissiya tərəfindən 2013-2014-cü tədris ilində “2007-2015-ci illərdə Azərbaycan gənclərinin xarici ölkələrdə təhsili üzrə Dövlət Proqramı”na  Litva Respublikasının daha üç universiteti (Sağlamlıq Elmləri üzrə Litva Universiteti, Vyantas Maqnus Universiteti və Vilnüs Gediminas Texniki Universiteti) daxil olunmuşdur.

2014-2015-cü tədris ilində Litvanın ali təhsil məktəblərində təhsil alan azərbaycanlı tələbələrin sayı 206 nəfərə çatmışdır. Bundan əlavə, 4 nəfər tələbə mübadilə proqramı çərçivəsində təhsillərini Litvanın ali təhsil məktəblərində davam etdirirlər.

Litvada səkkiz Azərbaycan diaspor təşkilatı qeydiyyatından keçmişdir. Qeyd olunan təşkilatlar arasında “Günəş” Assosiasiyası və “Azəris” Klaypeda regionunun Azərbaycan Cəmiyyəti Novruz bayramı ilə bağlı tədbirlər keçirirlər.

Litvada 2011-ci ildə aparılmış siyahıya almaya görə ölkədə yaşayan azərbaycanlıların sayı 648 nəfər olmuşdur. Bundan əlavə, Litva ali məktəblərində 190-dən artıq azərbaycanlı tələbə təhsil alır.

Litvada əsas diaspor təşkilatı qismində Litva Azərbaycanlı Gənclər Təşkilatı (AYOL) fəaliyyət  göstərir. AYOL 2012-ci ildə yaradılmış və 2013-cü ildə qeydiyyatdan keçmişdir. AYOL əsasən Litvada təhsil alan azərbaycanlı tələbələri özündə birləşdirir. Yaranmasından az müddət keçməsinə baxmayaraq, AYOL artıq Litvanın öndə gələn QHT, gənclər qurumları, eləcə də Azərbaycanın bir sıra gənclər təşkilatları ilə sıx əməkdaşlıq edir, Litvada müxtəlif tədbirlər keçirir.